Doelen
- Je weet wat een mengsel is.
- Je kunt percentage-berekeningen doen aan mengsels.
- Je kent het verschil tussen volume-procent en massa-procent.
Rekenen aan mengsels
In een mengsel zitten 2 of meer soorten moleculen. Er zitten dus 2 of meer soorten zuivere stoffen in een mengsel. Dit is iets anders dan een verbinding waar in een molecuul 2 of meer soorten atomen zitten. Bij het maken van een mengsel treed geen chemische reactie op. De moleculen veranderen niet, ze worden alleen gemengd. De stoffen in een mengsel zijn te scheiden met methodes als filtreren, indampen, destilleren, afschenken en adsorberen. Deze methodes zijn geen chemische reacties omdat net als bij het mengen de moleculen van de stoffen niet veranderen.
Voeding
Vooral in voeding kom je veel mengsels tegen. Op de verpakking van voedingsmiddelen staan altijd de ingrediënten. Deze staan bijvoorbeeld vermeld per 100g. Hierdoor kun je makkelijk het percentage van die stof bepalen. Als er 15g water per 100g in een product zit dan is dat 15%.
Appelmoes
| Ingrediënten | per 100g |
|---|---|
| Eiwit | 3,2 g |
| Koolhydraten | 8,7 g |
| - Waarvan suikers | 8,6 g |
| Vet | 0,8 g |
| - Waarvan verzadigd | 0,6 g |
| Voedingsvezel | 1,0 g |
| Natrium | 0,05 g |
| Vitamine B1 | 0,17 mg |
| Vitamine B2 | 0,21 mg |
| Vitamine B3 | 2,40 mg |
| Vitamine B5 | 0,90 mg |
| Vitamine B6 | 0,21 mg |
| Vitamine B12 | 0,38 µg |
| Vitamine C | 1,8 mg |
Massa- en Volume-procent
Bij een mengsel kun je op 2 manieren de verhouding bepalen van de stoffen die er in zitten. Je kunt de individuele stoffen wegen en de massa delen door het geheel. Je berekent dan het massa percentage. Je kunt ook het volume van de individuele stoffen meten en dat delen door het geheel. Dit doe je veel tijdens het koken. Zoveel ml van ingrediënt 1, zoveel ml van ingrediënt 2. Er is een verschil in massa% en volume% omdat stoffen soms een grote massa hebben en een klein volume of andersom. De dichtheid van stoffen is verschillend en daardoor is het massa percentage niet altijd gelijk aan het volume percentage.
Icetea
| Ingrediënten | per 100 ml |
|---|---|
| Eiwitten | 0,1 g |
| Koolhydraten | 8 g |
| - Waarvan suikers | 8 g |
| Vet | 0 g |
| - Waarvan verzadigd | 0 g |
| Voedingsvezel | 0 g |
| Natrium | 0,04 g |
| Suikers | 20 g |
E-nummers
In tabel 41 je Binas vind je de betekenis van de E-nummers. Bij de ingrediënten van voedingsmiddelen zie je vaak E-nummers staan. Deze stoffen hebben bepaalde functies in het voedsel. Ze kunnen kleur, geur of smaak toevoegen. Ze kunnen dienen als conserveringsmiddel. Dit zorgt er voor dat het voedsel minder snel bederft. Ze kunnen ook zorgen dat andere onderdelen van het mengsel beter mengen.
ADH
De Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is een richtlijn voor de inname van vitaminen, vetten en andere voedingsstoffen. Van deze stoffen is bedacht wat de optimale dagelijkse hoeveelheid is die je in kunt nemen. Zo kun je bepalen hoeveel van een bepaald voedingsmiddel je per dag het best kun nemen. Neem je meer of minder dan de ADH is dat niet direct een probleem. Het is slechts een richtlijn. Echter als je de richtlijn langdurig grof overschrijdt door veel te veel of veel te weinig van een bepaalde stof te nemen kan dit gevolgen hebben voor de gezondheid.
Wikipedia artikel over ADH
Legeringen
Een ander mengsel dat veel gebruikt wordt, zijn legeringen. Legeringen zijn mengsels van metalen. Om deze mengsels te maken moeten de metalen eerst gesmolten worden. Daarna worden ze afgekoeld en wordt de stof weer een vaste stof. Ook bij legeringen kunnen berekeningen gedaan worden aan de percentages van de onderdelen. We nemen als voorbeeld messing.
Messing
Messing is een legering van koper en zink. De verhouding van deze twee metalen is erg belangrijk voor het uiteindelijke resultaat. Er wordt onderscheid gemaakt in 3 soorten messing
| Legering | % zink | Eigenschappen |
|---|---|---|
| Alfamessing | 0 - 40 | Flexibel en kan koud gesmeed worden |
| Bètamessing | 40 - 45 | Kan alleen heet gesmeed worden. Dit type messing is harder en sterker. |
| Wit Messing | 45 - 100 | Is te bros om algemeen bruikbaar te zijn. |
Een pakje boter bevat 35% vet. Je doet 2,0 g boter op een boterham. Hoeveel vet zit er op 1 boterham?
De ADH van vet hangt af van je eigen gewicht. Neem aan dat het 60 g is. Hoeveel g boter zou je kunnen eten om aan de ADH te voldoen?
Hoeveel gesmeerde boterhammen zou je kunnen eten om aan de ADH te voldoen?
In boter zitten ook eiwitten. Per 100 g is dat 1,2 g. Als je maximaal 30 g vet en 15 g eiwitten wilt binnenkrijgen, hoeveel boter mag je dan gebruiken?
In bier zit 5% alcohol. Hoeveel alcohol zit in een flesje van 30 cl?
Hoeveel ml alcohol zit er in een sixpack van 6 blikjes bier van ieder 33 cl?
In je lichaam zit 30 l vocht. Als je gaat rijden mag je maximaal 0,022 % alcohol in je bloed hebben. Hoeveel ml bier mag je dan drinken?
Als je 2 flesjes bier op hebt, zit je dan onder de limiet?
Als je een glas Icetea van 400ml drinkt, hoeveel gram suiker krijg je dan binnen?
Hoeveel Icetea moet je drinken om aan de ADH van suiker te voldoen.
De ADH van suiker is 87 g.
Waarom hoef je niet iedere dag zoveel Ice tea te drinken?
Hoeveel flessen Icetea van 1,5 l heb je per jaar nodig om aan de ADH van koolhydraten te voldoen? De ADH voor koolhydraten is 350 g.
Bereken het percentage natrium in een fles Icetea van 2 l.
Is het percentage natrium in een flesje Icetea van 500 ml hetzelfde als in een fles van 2 l? Leg uit.
Hoeveel gram natrium zit in een fles Icetea van 1,5 l?
Hoeveel procent natrium zit in Sportdrank?
Hoeveel gram natrium zit in een fles Sportdrank van 1,5 l?
Je maakt een mengsel van 400 ml van Icetea en Sportdrank. In dit nieuwe mengsel zit 0,184 g natrium. Hoeveel procent is dat?
Bereken het percentage Icetea en Sportdrank in dit mengsel.
Bereken het percentage Vitamine B2 in appelmoes.
Zoek op het wikipedia artikel de ADH van van vitamine B2.
Hoeveel appelmoes kun je eten als je aan de ADH van vitamine B2 wilt voldoen?
Hoe heet de stof E-322? (Binas tabel 45)
Wat doet deze stof?
Waarom zou er E-322 in boter zitten?
Waarom zou je E-123 in aardbeien jam stoppen?
Waarom zou er in snoep E-421 zitten?
In een product zit E-326. Wat doet deze stof?
De mayonaise in een flesje is te dun. Welke stof zou je toe kunnen voegen om dit op te lossen? Geef ook het E-nummer.
Wat is een legering?
Waarom moet je deze stoffen verwarmen voordat je ze mengt?
Bereken de percentages van koper en zink als je 20 kg zink en 32 kg koper mengt.
Welke legering heb je dan?
Welke eigenschappen heeft deze legering?
Als je 130 kg bètamessing wilt maken, hoeveel zink en koper heb je dan nodig?
Wat is het verschil tussen een mengsel en een verbinding?
Kan een verbinding voorkomen in een mengsel?