SeaKettle

De SeaKettle is een reddingsvlot dat met behulp van de zon uit zeewater drinkwater kan maken.

1p Het (zee)water op het zwarte dak wordt warm.
Welke faseovergang wordt versterkt door het warm worden van het (zee)water?

  1. rijpen
  2. smelten
  3. condenseren
  4. stollen
  5. sublimeren
  6. verdampen

F

2p Leg uit waardoor in de opvangbuizen condens ontstaat.

Het antwoord moet het inzicht bevatten dat door de koude(re) buitenkant (van de opvangbuizen) de waterdamp afkoelt. Daarbij zal de waterdamp condenseren (en ontstaat condens).

  • inzicht dat door de koude(re) buitenkant de waterdamp afkoelt
  • waterdamp condenseert

Uit het Examen VMBO-GL en TL 2015 tijdvak 1

Schaduwdoek

Bert en Selma willen een schaduwdoek kopen om boven hun zithoek in de tuin te hangen.

Ze lezen in een folder van de leverancier:

Het materiaal waarvan wij het doek maken is 320 g/m2.

1p Volgens Bert is hier de dichtheid gegeven. Waarom heeft Bert geen gelijk?

Het antwoord moet het inzicht bevatten dat de eenheid van dichtheid g/cm3 (of kg/m3) en niet g/cm2 (of kg/m2) is.

Opmerking
Als de kandidaat als antwoord geeft
' Dit is het gewicht in m2 ' of ' Dit moet in cm3 of m3 ',
dit fout rekenen.

In de folder staat ook:

Het gewicht van het schaduwdoek zonder bevestigingsmateriaal is 1,8 kg.

1p Natuurkundig gezien klopt deze zin niet. Verbeter deze zin zodat die natuurkundig klopt.

......... van het schaduwdoek zonder
bevestigingsmateriaal is ......... .

één van de volgende antwoorden:

  • De massa van het schaduwdoek ... kg.
  • Het gewicht van het schaduwdoek ... N.

Opmerkingen
Als een kandidaat 'kilo' noteert dit fout rekenen.
Als een kandidaat noteert: 'Het gewicht van ....... is 1,8 N', dit goed rekenen.

2p Bereken de oppervlakte van het doek.

A = 5,6 m2

  • inzicht dat de massa of de massa per oppervlakte eenheid moet worden omgerekend
  • rest van de berekening juist

2p Bert en Selma willen het schaduwdoek vooral op warme zonnige dagen gebruiken om koel te zitten. Het doek is in een witte en een zwarte uitvoering te koop.
Leg uit waarom de zwarte uitvoering geen verstandige keuze is om op warme dagen koel te kunnen zitten.

Een (ruw) zwart oppervlak absorbeert meer stralingsenergie dan een wit oppervlak. Dus zal (het onder) een zwart doek warmer worden.

  • een (ruw) zwart oppervlak absorbeert meer stralingsenergie dan een wit oppervlak
  • juiste conclusie

2p Het doek is van geweven kunststofvezels gemaakt. Kunststofvezels zijn een goede warmte isolator.
Noem nog een stofeigenschap waarom juist dit materiaal geschikt is om als schaduwdoek te gebruiken.

voorbeelden van juiste antwoorden:

  • kleine dichtheid
  • veerkrachtig / rekbaar / taai
  • waterafstotend / afwasbaar / weerbestendig
  • ondoorzichtig

Opmerking
Als de kandidaat noteert: 'Het is een licht materiaal', dit fout rekenen. Licht is geen stofeigenschap.

Uit het Examen VMBO-GL en TL 2014 tijdvak 1

Kwik

Kwik is een metaal met een aantal bijzondere eigenschappen. Het is het enige metaal dat bij kamertemperatuur vloeibaar is. Bijna alles blijft drijven op kwik.

1p Je ziet een deel van de veiligheidskaart van kwik. Welke tekst hoort op de plaats van de vraagtekens?

(zeer) giftig

Proeven met kwik moeten in de zuurkast worden uitgevoerd.

1p In de zuurkast staat de afzuiging constant aan, om de kwikdampen af te voeren. Noteer nog een voorzorgsmaatregel die je tijdens een practicum kunt nemen om aanraking met kwik te vermijden.

voorbeelden van juiste antwoorden:

  • handschoenen dragen
  • een labjas dragen
  • gebruik van een tang

Opmerking
Als de kandidaat 'masker'/'mondkapje opzetten' of '(druk/gas)pak aantrekken' als voorzorgsmaatregel noemt, dit fout rekenen.

Uit het Examen VMBO-GL en TL 2014 tijdvak 2

Tubewall

De Tubewall is een snel op te zetten waterkering (dam). Deze beschermt de omgeving tegen overstromingen.

De Tubewall bestaat uit een flexibele kunststof buis (zoals de binnenband van een fiets). Aan de tube zit een flap van hetzelfde materiaal waarop het water drukt.

Je ziet een doorsneetekening van de Tubewall in gebruik.

1p De Tubewall is gemaakt van een kunststof. Noteer één stofeigenschap die deze kunststof geschikt maakt voor de Tubewall.

voorbeelden van juiste antwoorden:

  • waterbestendig/waterdicht/luchtdicht
  • slijtvast
  • drukbestendig
  • flexibel

Opmerking
Als de kandidaat als antwoord geeft 'Het kunststof is licht.' dit fout rekenen. Licht is geen stofeigenschap.

Uit het Examen VMBO-GL en TL 2014 tijdvak 2

Niets aan de haak

Een mobiele kraan wordt gebruikt voor het verplaatsen van zware voorwerpen.

1p De ijzeren kraan is tegen corrosie beschermd. Noem een manier om het ijzer van deze kraan tegen corrosie te beschermen.

voorbeelden van juiste antwoorden:

  • verven / lakken / coaten
  • galvaniseren (verzinken)

Opmerking
Als de kandidaat als antwoord geeft anti-roest, van roestvrij/roestvast ijzer maken dit fout rekenen.

Uit het Examen VMBO-GL en TL 2015 tijdvak 2

Vloeistof verwarmen

Met een elektrisch verwarmingsapparaat wordt een vloeistof verwarmd.

Je ziet een diagram van de temperatuur tegen de tijd.

2p Bepaal welke vloeistof hier is verwarmd. Noteer eerst de temperatuur die je afleest.

570 K, olijfolie

  • aflezen en noteren van de temperatuur (het kookpunt)
  • opzoeken in BINAS en noteren van de juiste stof

2p Leg uit waarom de temperatuur na enige tijd niet meer stijgt terwijl je de vloeistof toch blijft verwarmen.

De vloeistof gaat over in de gasvormige fase / de vloeistof kookt. Alle toegevoerde energie is nodig voor de faseovergang.

  • de vloeistof gaat over in de gasvormige fase / de vloeistof kookt
  • inzicht dat alle energie nodig is voor de faseovergang

1p Wat geeft het diagram weer?

  1. een chemische reactie
  2. een natuurkundig proces
  3. Het geeft geen chemische reactie of natuurkundig proces weer.

B

Uit het Examen VMBO-GL en TL 2015 tijdvak 2

Bereken je cijfer

Je hebt een: